Remnak i a riantuanchuah mi
Remnak I A RianTuannak
By Johny Uk
Remnak timi biafang hi mi rang holh reconciliation in lak mi asi i remnak ti lawng hmanh si lo in rem tahnnak ti hman ah a dik deuh mi si.Hi remnak ti mi biafang hi chungkhar in lak mi asi.Vulei cung minung kan nunnak ah kan herh bik mi cu hi remnak hi asi tiah ka ruah.Miphun pakhat a than cho nak dingah a cun rualremnak hi a hrampi pakhat a si.Lungthin I khah le lungthin rualrem tein nun hi minung hmunsang ah a kan cawi tu thil pakhat asi. Cu caah thancho nak lei ah apanh cuahmah mi miphun pakhat nihcun hi remnak ti mi biafang hi lung fian lawng si lo in nunpi(practice) hrimhrim a herh. A hlei in kan theih fian awk ka duh mi cu hi remnak hngalh fian I theih fiannak lawng ah dih ter lo in nunpi kan lu asi mi khrih lei ah a lam kip in than ding hi kan Pathian nih kan duh piak mi cu asi.Jesuh nih vailam cung a nunnak a pek hnawhchan cu Remnak hi asi.Remnak a umnak hmun ah dawtnak a um.Cu dawtnak chungah cun minung vialte hi nun I kan Bawipa Jesuh kan lu asi mi lei ah a lam kip in than ding hi Pathian nih a dawtmi miphun caah a timhlamh mi cu asi.Hi remnak hi thluachuah nak lam a kan hmuh sak tu si lo in, thluachuah lam ah kan hruaitu zong si lo in amah I ruakremnak chungah hin thluchuah cu a thup mi asi.
Hi remnak hi biapi tuk ain a ruat i a cawnpiak tu hi Paul asi.Paul cu Judah mi Benjamijn hrinthlak a si nain Gentel ram Cilicia khua ah a chuak I Gentel pawl khuasak tuntuk ning a hngal i a theih hnu ah Jerusalem ah sianginn akai mi asi.Jerusalem ah Paul nih a hmuh than mi cu Judah biaknak chungah an Pathian an zumhning le an pom ning(Theology) an i khah lo ruangah farasi le sadusi tiah an I then i harnak an ton ning kha a mit in a hmuh.Judah biaknak tanh ruangah krihfa hrem tu Paul nih Damuskus hau kaa ah Jesuh he an i ton hnu ah fiang tein ahmuh mi rih mi cu Khrih vailam I khamhnak hi van thil siseh vulei siseh,Sertu Pathian le sermi thil vialte remnak sertu asi ti hi asi.Cu caah Paul cakuat ah hmun kau bik a tingtu cu remnak hi asi.Hi remnak hi minung nih phun hnih in kan hmuh i kan lung afian ning asi.Pakhat nak cu midang ca I fahnak atuah tu nih fahnak a pek mi chungkahr hn sinah remnak a ser mi le pahnihnak cu aa ral mi minung pahnih karlak ah remnak ser hi asi.Hi minung nih kan hman mi ramnak le kan Bible nih a cawnpiak ning hi an I khat lo.Paul nih 2 Cor 5:18-20 ah achim mi cu, “Hi thil vialte a tuah tu cu Pathian asi.Pathian nih cun Khrih thawngin kan nih a ral kha a kan remh i midang zong rem ter kha akn fial” tiah a ti.Dawt mi carel tu hna Pathian lamhruainak chungah ah remnak a um i remnak nun a ngei mi miphun cu Pathian nung hruai mi an si.
Vunlei sining ahcun minung nih Pathian sinah lamkal thlah i remank va ser awk asi.Sihmanhselaw a lettalam in Pathian tu nih a mah nawl a buartu minung pawl sinah khrih vailamtah hmang in remnak cu aser.Rom 5;10 ahcun Paul nih, “ Kan nih cu a ral kan si ko lio a fapa thihnak thawngin akan remh i a hawi ah a kan ser” tiah ati.Pathian nih minung a dawt tuk ruangah a fapa ngeihchunh vailam thihnak le thisen luan tiang remnak asi.Carel tu unau hna dawtnak hi hmurka in asi awk asi lo.Tuahserhnak a tel mi dawtnak hi kan miphun nih kan herh mi cu asi.Tuahserhnak aa tel lo mi dawtnak cu dawtnak tling kan ti kho lo.Kan miphun kan dawt tiah hmurka chim hi santlaihnak a um lo.Kan i dawt nih hin hnu zultu a ngeih hrimhrim awk asi.Cu hnu zultu nih atuanchuah mi cu remnak hi asi awk asi.Pathian khrih vailam cung thihnak in a timhlamh mi cu i ralnak le I dohnak ralhruang kha hrawh i dawtnak i a thaitlai remnak lungrual rua hi Pathian duhnak cu asi.
Hi remnak capar nihhin kan miphun hna lungthin ah thluachuah luanpi hram seh ti saduhthah nak he khrih vailam i a nun a pek hnawhchan remnak phunthum,pakhat hnu pakhat kan vun zoh lai.
1. Pathian le Minung Remnak
Thancho nak lam ah a kan hnuk tu thil sunglawi pakhat cu Pathian he remnak ngeih hi asi.Pathian he aa rem mi miphun cu Pathian thlauchuah mi miphun le Pathian nung nih a hruai mi an si.Pathian nih a hruai mi miphun cu thancho nak nih a tlik tak lo mi miphun asi.Cu caah kan nunnak ah um seh ti ka duh mi cu Patian he i rem nak tihal in a hal mi miphun kan si awk asi.Rom 5:10 kan rel cia bang khan Pathian nih a ral a si mi minung kha khrih vailam thisen luannak in a kan remh.Cu Pathian nih khrih vailam thisen luan nak in ak an remnak kong zumhnak in a co hlangtu cu Pathian ralnak lungput a tlau i amah tanh tu lungput ah a kan thlen.American a oi (16) nak president Abraham Lingcon nih a ram hrawktu tupung pawl a tlai hna I rawldang nak atuahpiak hna lio ah a chim mi cu. “Teinak vialte lakah a sunglawi bik mi teinak cu kan ral hna kan hawi ah ser khawh hi asi” ati.Cu rawldangh nak I rawl a eitu tupung vialte cu Abraham Lingcon bia an theih tikah tupung lungthin in cozah lungthin an I thleng i an hrawh cia mi ram vialte an remh than dih ti asi.Cu bantuk in Kan biak a nung Pathian nih a ral asi mi kan nih minung phun,apennak le aram a hrawk tu cu teirul cham lo in a fapa jesuh khrih vailam thihnak theisen le taksa in thlarau rawl cu a kan dangh ve i cu thlarau zumhnak ain a ei tu hna cu Pathian ral thin lung an ngeih mi kha a tlau i am amah tanhnak thinlung a thlen lawng siloin Pathian pennak an hrawh cia mi remh than nak dingah thazang chuah in Pathian rian ah an anunnak pek in an tuan.Dawt mi carel tu hna Pathian he remnak nih ram thluachuah a phorh i Pathian duh ning in thancho nak lam chungah a kan nun ter. Kan ram kan miphun kan dawtnak le kan ram nih thluachuah hmuh she ti kan duh ahcun le a ding mi thancho nak lam ah panh khawh ve nak ding ah cun Pathian he aa rem mi miphun kan si a herh.
2. Minung hawi he i Remnak
Jesuh khrih vailam acung a nun nak a pek ahnawh chan mi chungah Pathian le minung remnak lawng hi Khrih vailam i a rian tuannak a si lo.Mah minung hawi he rualrem tein khuasak i dawtnak ti thiang luan ter hi khrih vailam i aa tinh mi asi ve.Jesuh nih na ral va daw a ti mi hi minung sining ahcun thil har tak a si kho lo mi khi asi.Khrih lamkaltu Paul nihcun Phil 2:5 chungah achim mi cu, “ nan lung put ning cu khrih nih a rak ngeih mi lungput siseh” tiah ati. Zeitindah khrih lungput cu kan angeih khawh lai. 1 Cor 2:16 ahcun Paul nih a chim than mi cu, “ Kan nih cu krhih lungthin angei mi kan si” ati.Khrih cu ka khamtu le ka Bawipa tiah zumhnak in a cohlang tu a nunank achungah khrih cu a nung.Paul nih nun hi khrih a si ati.Cu khrih nung a ngei tu zumtu cu an nun kha khrih nun asi caah an lungthin zong kha khrih lungthin Pathian tanh nak le dawtnak tling tak cu angei. Paul hi Khrih he an i hlan ahcun Gentel nmi hi ral zoh in a zoh peng tu asi.Sihmanhselaw khrih he an I ton hnu cu\n Gentel ram ceu ter tu Pathian lamkaltu asi.Pathian sin in kan co mi remnak kirhih vailam thawngin kan co mi a theitlai cu zumtu pakhat lungthin ah a dong hrim hrim lo i a minunghawi sinah a lunglan lai i a ral asi ami a minung hawi sinah a lut lai ti hi kan Bible cawnpiak ning asi.Efesa 2:16 kan zoh tikah, “ Vailam cung I a thihnak in khrih nih i ralnak kha a hrawh i mipnun pa hnih kha pakhat a ser hna i Pathian sinah a kirpi than hna” tiah a ti Hi Remank thawngtha bia Paul nih theology(Zumhning,Pom ning) in azoh bal lo.A nunnak chungah aa nun pi(practice) ah a hman.Rom 12:18ahcun, “Asi khawh chung in nan mah leikam tal in mivialte kha rem i zuam hna uh” tiah ati.Kan khua kan tlang ah hi remnak hi a lennak dingah kan biak Pathian Pa,fapa le Thiang thlarau duhnak cu asi.
3. Sermi Thilnung vialte he Remnak
Kan Bible nih khrih vailam i a nunnak a pek hnawh chan ah Pathian le minung remnak, Minung hawi hi i remnak lawng a pek hnawh chan asi lo.Sermi thil vialte he i rem tein nun hi Khrih nih a nun a pek hnawh chan ah aa tel ve mi asi.Hi kong ah kan miphun cawlcangh ning le kan khua kan ram le kan um tu ning le kan vulei kan thingram kan zohkhenh ning zoh tikah kan theology hi kan remh deuh a herh tiah ka ruah..Kan vulei a kan cawmtu kan zohkhenh ning ka zoh tikah lungthin a fak tuk hringhran ko.Kum chiar kan ram mei kan duah, thing kan hau Pathian nih saram azohkhenh dingah akan pek mi kan duh poah ah kan thah,kan nga a herh ko in kan thah mi ka zoh tikah kan miphun nih hin sermi thil vialte he remnak Khrih vialam i athih hnawh chanh le khrih nih krihfa caah a kan tinh piak mi kan tlolh ko tiah ka ruah.Pathian kan vulei i a kan chiah piak mi sermi thil hna he rualrem tein khuasak ti hi a kan duh piak mi asi.Sertu Pathian he ka rem ati mi nih sermi thil ka rem lo kho lo ti hi zumhnak hman lo asi tiah ka ruah.Pathian duhnak zong a si lai tiah ka ruat lo.Kan ruah ngai a herh.Kan pawngkam sermithil hna kan zoh tikah ngai a chia ko,kan ruah than a hau ko tiah ka ruah.Mark 16:15 kan zoh tikah kan Bawipa Jesuh nih a kan cah tak mi cu , “Vulei khua zakip ah za kal uhlaw sermi thil vialte sinah thawngtha va chim uh”tiah a kan cah tak mi asi.Vailamtah i khrih nih a nun a pek hnawh chan ah sermi thil vialte sinah rem nak thawngtha thanh ding asi.Jesuh zultu James nih ati mi cu, “Sermi thil vialte lam hruaitu kan si khawhnak dingah Pathian nih a mah duh ning in biatak chungah a kan hrin”James 1:18.Cu caah remnak thawngtha thanh dingah kan theology hi kan thlen a hau tiah ka ruah.
Biafonh
Dawt mi unau carel tu vialte hna hi remnak thawngtha bia nih kan miphun sining le kan lungput hi tampi ruahnak thlennak a kan pek lai tiah ka ruah. Thlarau nun kan ngeih khawhnak dingah misual a kan remh tu kan Pathian he remnak,mah minung hawi he rualrem tein khuasak le sermi thil vialte sinah remnak thawngtha thanh hi kan biak Pathian nih kan miphun a dik mi thanchonak hmun,hmunsang deuh ah cawi nak ding ah hriamnam ah a hman ding mi cu an si.Kan ram kan miphun thanchonak dingah rianngan bik a ngeitu cu kan mah kan si.Thluachuah hlei a kai cuahmah mi kan miphun hna nih hin hi remnak thawngtha hi kan nun ah theology ah ruat loin i nun pi in khrih kan lu asi mi lei a lam kip in vulei kan nun chungah than dingah kan sawm hna.